Aceite

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Aceite^[1] (pron. /a·θei·te/~/a·θai·te/, benasqués /a·'sei·te/) (de l'arabe az-zait, "suco d'a oliva", y iste de l'arameu zayta) ye un termin chenerico ta designar cuantos liquidos d'orichens diversos y hidrofobos (que no se disolven en augua).

Por un regular as aceites tienen acidos grasos insaturatos, como ye o caso de l'aceite d'oliva u l'aceite de chirasol. Eixemplos d'aceites con acidos grasos saturatos son l'aceite de coco y l'aceite de palma.

As aceites que se pueden minchar son lipidos cheneralment d'orichen vechetal u animal, anque un escalfamiento puede esnaturalizar-las, fendo-las no aptas ta o consumo humán.

L'aceite mas común historicament en a dieta mediterrania ye l'aceite d'oliva. En latín se deciba Oleum y d'astí a denominación en aragonés medieval Olio^[2] que fue substituyida por l'arabismo az-zait. L'aceite d'oliva virchen s'obtién dreitament molendo y exprimindo as olivas, l'aceite d'oliva refinau s'obtién calentando os repuis d'o proceso anterior y tractando-los con disolvents quimicos.

Atros aceites vechetals, usatos en alimentación son; l'aceite de chirasol, l'aceite de soya y l'aceite de palma

1. ↑ (an) Silbia Garcés Lardiés,Francho Rodés Orquín:Un borguil de parolas.Bocabulario dialeutal escolar, Gubierno d'Aragón, 2006, ISBN 84-689-7358-0, p.14
2. ↑ (an) Rafel Vidaller Tricas:Lesico do mundo natural en o sieglo XV, Luenga & Fablas 12-13, 2008-2009, Consello d'a Fabla Aragonesa, ISSN 1137-8328, pp. 227-236